İnternet ve diğer ağlarda ‘QoS (Quality of Service – Servis Kalitesi)’, iletim oranlarının, hata oranlarının ve diğer karakteristik özelliklerin hesaplanması, geliştirilmesi ve önceden garanti sunularak boyutlandırılması fikridir.
‘QoS’ Ne İşe Yarar?
‘QoS’un temel endişesi, yüksek bant genişliği olan bir ağda video ve multimedya bilgisinin iletim sürekliliğidir. Bu iletim de, içeriğin türüne bağlı olarak açık ağlarda farklılık göstermektedir.
‘QoS’, bir port önceliği tekniğidir ve ‘paket önceliklendirme’, ‘uygulama sınıflandırma’ ya da ‘tıkanıklık noktalarında sıraya girme’ gibi çeşitli trafik şekillendirme teknikleriyle geliştirilmiştir.
QoS Konseptleri
‘QoS’un temel amacı, yeterli bant genişliğine sahip ağlarda, gecikmeyi kontrol etme ve veri kaybını azaltmaya çalışan uygulamalara, öncelikli teslimat hizmeti sağlamaktır. Aşağıda bu ağ, karakteristik özellikleri ile tanımlanmıştır:
Bant genişliği: Ağ tarafından taşınan trafiğin oranı
Gecikme: Kaynaktan hedefe doğru gerçekleşen veri iletimindeki gecikme
Jitter – Seğirme: Gecikmedeki çeşitlilik durumu
Güvenilirlik: Router-yönlendirici tarafından ıskartaya çıkarılan paketlerin oranı
İnternet protokollerini geliştirmek ve standartlaştırmakla görevli ‘İnternet Mühendisliği Görev Grubu (Internet Engineering Task Force – IETF)’, ‘QoS’ standardını 2 ana model olarak tanımlar: Integrated Services (Intserv) ve Differentiated Services (Diffserv).
Bu iki model, tercih edilen trafik türünü sağlayan mekanizmaların kategorilerini kapsamaktadır.
QoS’un Kullanımı ve Faydaları
Ağ yöneticileri, kritik öneme sahip uygulamaların aktarım işleminin kabul edilebilir bir zaman içinde sağlanabilmesini garanti etmek için ‘QoS’ kullanabilir. Aynı zamanda ağ yöneticileri ‘QoS’u, Kullanıcı Veri Protokolü’nü (UDP) yönetmek için de tercih edebilir.
‘TCP’nin aksine ‘UDP’ doğal olarak daha az güvenilir bir protokoldür ve ağ üzerinden geri bildirim almaz. Bu yüzden de ağ tıkanıklıklarını fark edebilme yetisi yoktur. Ağ yöneticileri ise ‘QoS’u kullanarak ‘UDP’ üzerindeki uygulamaların öncelik sıralamasını yönetebilirler. Buna multimedya uygulamaları da dahildir. Böylece ağın tıkandığı vakitlerde dahi yeterli bant genişliği sağlanır ve ağa da yüklenilmemiş olur.
Kısaca, QoS’un temel faydaları şunlardır:
• Ağ yöneticilerine, ağ kaynakları üzerinde kontrol imkanı tanır.
• Kritik göreve ve zaman hassasiyetine sahip uygulamaların yeterli kaynağa sahip olmasını sağlar.
• Kullanıcı tecrübesini arttırır.
• Kaynakların verimli şekilde kullanımını sağlar.